ซานฟรานซิสโกกับแรงงานจีน 舊金山與華工

สวัสดีค่ะ ท่านผู้อ่านทุกท่าน 

วันนี้ปุ๋ยขอนำเสนอบทความที่เกี่ยวข้องกับชาวจีนกวางตุ้งนะคะ เป็นบทความที่ปุ๋ยอ่านพบในไลน์ จึงขอนำมาให้ทุกท่านได้อ่านด้วยกันค่ะ 

เมื่อมีการขุดพบแร่ทองคำใกล้หมู่บ้านเม็กซิกันที่ชื่อ “เยอร์บา บัวเอน่า”（Yerba Buena） คือ “ซานฟรานซิสโก”（San Francisco）ที่โลกของเราทุกวันนี้รู้จักค่ะ เมื่อปี ค.ศ.๑๘๔๘ นั้น คนจีนได้ไปตั้งหลักแหล่งอยู่ในพื้นที่ดังกล่าวมาร่วมสิบปีเต็มแล้ว พวกผู้บุกเบิกส่วนใหญ่เป็นพ่อค้าชาวกวางตุ้งจากเขตซ้ามยับ（三邑）หรือสามตำบลซึ่งประกอบด้วยหน่ามหอย（南海） พูนหยวี่（番禺） และ ส่นตั๊ก（順德） ในขณะที่พวกนักล่าสมบัติและคนงานตั๋วสินเชื่อผู้เล็งการณ์เลิศที่พากันอพยพแห่ตามเข้ามาภายหลังนั้นมาจากหมู่บ้านยากจนในเขตเซยับหรือสี่ตำบล ได้แก่ ตำบล ถ่อยซาน（台山）, ซัน หวุ่ย（新會）, ฮ้อยเผ่ง（開平） และ ยันเผ่ง（恩平）

      ชาวจีนเซยับมากมายหลายหลากเหล่านี้พากันทะลักหลั่งไหลเข้ามาในดินแดนแห่งทองคำและโอกาสที่ผู้คนร่ำลือกันประดุจเทพนิยาย พวกที่ผ่านด่านศุลกากรซานฟรานซิสโกเข้ามาในปี ค.ศ.๑๘๕๒ ระยะเวลาเพียงปีเดียวก็มีจำนวนถึงกว่าสองหมื่นคน ในบรรดาพวกที่เดินทางไกลมาเพื่อหาเก็บเศษทองนั้น บ้างก็ทำงานเองโดยอิสระ บ้างก็ทำงานให้กับนายจ้างคู่สัญญาชาวจีน ส่วนคนอื่นที่เหลือก็ทำงานให้กับบริษัทอเมริกัน ความตื่นทองจนบ้าคลั่งทำให้เมืองซานฟรานซิสโกที่รุ่งเรืองเฟื่องฟูขาดแคลนแรงงานอย่างสาหัสเสียจนกระทั่งคนงานเหมืองทองพบว่าส่งเสื้อผ้าสกปรกของตัวลงเรือใบเร็วกลับไปซักที่ฮ่องกงหรือฮอโนลูลู ยังมีราคาถูกยิ่งกว่าจ้างคนท้องถิ่นซักให้ ความคิดที่จะนำแรงงานจีนเข้ามาจึงดูเป็นเรื่องที่เห็นกันได้ชัดเจนอยู่แล้ว

สำหรับชาวนาในตำบลถอยซานหรือหอยปิง อเมริกาเป็นสถานที่ที่ดีที่สุดที่น่าจะไปอยู่ โดยมิต้องวิตกเรื่องคนงานเหมืองชาวผิวขาวทำตัวเป็นศัตรูและคอยขับไล่นักขุดค้นหาทองชาวจีนออกไปจากเขตทำเหมืองที่ดีที่สุดและบังคับให้พวกเขาไปทำเหมืองในพื้นที่ซึ่งคนอื่นเขาทิ้งขว้างแล้ว อีกทั้งมิต้องไปกังวลเรื่องกฎหมายกีดกันเชื้อชาติซึ่งส่งผลต่อคนจีน แค่ได้อ่านใบปลิวโฆษณาที่แจกจ่ายโดยบริษัทเรือใบซึ่งรับขนส่งผู้อพยพจากจีนมายังอเมริกาจนธุรกิจเฟื่องฟู ก็เพียงพอที่จะทำให้ผู้คนมึนงงด้วยความฝันหวานเสียแล้ว ใบปลิวประเภทนี้แผ่นหนึ่งประกาศว่า “คนจีนทั้งหมดล้วนแต่หาเงินได้ในนิวออร์ลีนส์ ขอเพียงแค่พวกเขาทำงาน”

“คนจีนที่นั่นร่ำรวยยิ่งกว่าพวกขุนนางเสียอีก ปีแรกได้ค่าจ้าง ๓๐๐ เหรียญสหรัฐฯ แต่หลังจากนั้นจะทำได้กว่าสองเท่าของจำนวนนี้ด้วยซ้ำไป ใครใคร่จะทำอะไรก็ทำในประเทศนั้น ไม่มีใครดีกว่าหรือได้ค่าจ้างสูงกว่าตัวเขา ข้าวจ้าว พืชผัก ข้าวสาลีอย่างดีล้วนแต่ถูกมาก อยู่ที่นั่นแค่สามปีคนงานยากจนก็จะกลายเป็นเศรษฐีและนึกอยากจะกลับบ้านเมื่อไรก็กลับได้ บนเรือเดินทางไปที่นั่นผู้โดยสารจะพบห้องหับน่าอยู่และอาหารอย่างดี พวกเขานึกอยากเล่นเกมสนุกอะไรก็เล่นได้ทั้งนั้นและไม่ต้องทำงาน ทุกอย่างล้วนแต่ดี ทำให้คนมีสุข มันเป็นประเทศที่ดี ที่นั่นไม่มีโรคภัยไข้เจ็บหรืออันตรายถึงชีวิต มาเถอะ ไปกันเลยทันที คุณรอไม่ได้อีกต่อไปแล้ว อย่าไปฟังเสียงเมียว่ากล่าวตักเตือนหรือเสียงศัตรูข่มขู่ จงเป็นคนจีน แต่ต้องไปให้ได้”

เมื่อเดินทางมาถึงแล้ว ผู้อพยพจะจดทะเบียนเป็นสมาชิกสมาคมตามถิ่นเกิดของตัว ผู้อพยพจากเขตซัมยับก็จดทะเบียนกับสมาคมซ้ามยับ（三邑） ผู้อพยพจากเขตเซ่ยับก็จดทะเบียนกับสมาคมเซยับ（四邑） บางครั้งตัวเจ้าหน้าที่สมาคมเอง อาจเป็นเจ้าหนี้หรือเอเย่นต์เจ้าหนี้ของเขาก็เป็นได้

เมื่อถึงปี ค.ศ.๑๘๖๒ มีสมาคมประเภทนี้อยู่หกแห่งและต่อมารวมกันเข้าเป็นสหสมาคมสงเคราะห์จีน（駐美中華總會館） อันเป็นองค์การประสานงานซึ่งชาวอเมริกันจะรู้จักกันดีกว่าภายใต้ชื่อ หกบริษัท（六大公司）องค์การนี้จะคอยติดตามดูแลคนจีนที่เข้าเมืองมาทุกคน และไม่มีผู้อพยพในระบบตั๋วสินเชื่อคนไหนจะออกจากชายฝั่งอเมริกาไปได้หากหกบริษัทไม่อนุมัติ ในแง่ดีที่สุด มันเป็นสมาคมให้ความช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ในแง่เลวที่สุด พวกหัวหน้าสมาคมก็ไม่ได้ดีไปกว่าไอ้พวกนักข่มขู่รีดไถไชน่าทาวน์สักเท่าไร ในปีหลังๆกงสีจะถูกแทรกซึมโดยสาขาของพวกสมาคมที่เรียกว่า ถ่อง（堂 – Tong） ในอเมริกา （เป็นศัพท์กวางตุ้งหมายถึง ห้องโถง หรือ ห้องนั่งเล่น） ซึ่งทำให้ชื่อเสียงของกงสีมัวหมองไป

ในคืนแรกๆที่ผู้อพยพมาถึง เขาคงจะพักในห้องพักของกงสี และที่นั่นเองที่เขาจะจัดแจงให้ส่งค่าแรงของเขาส่วนหนึ่งไปบ้าน รวมทั้งให้ส่งศพของเขาลงเรือกลับไปประเทศจีนในกรณีที่เขาประสบเคราะห์กรรมอย่างไม่คาดฝันในอเมริกา หลังจากตกลงเรื่องราวสำคัญเหล่านี้เรียบร้อยแล้ว เขาจึงจะออกเดินทางต่อไปยังเขตทำเหมือง ในเวลาต่อมาหากเขาโชคดี เราอาจจะเหลือบเห็นเขาเดินเข้าร้านจีนแถวริมชายฝั่งทะเลเพื่อเอาแร่ทองที่เขาขุดพบไปทำเป็นทองรูปพรรณเข็มขัดและสร้อย ซึ่งสามารถเย็บซ่อนไว้ในเสื้อผ้าและลักลอบนำเล็ดลอดหูตาของเจ้าหน้าที่ศุลกากรอเมริกันออกจากแคลิฟอร์เนียกลับไปยังประเทศจีนได้

++++++++++++++++++++++++++

ข้อมูลโดย Lynn Pan（潘翎） "Sons of the Yellow Emperor: Story of the Overseas Chinese《炎黃子孫：海外華人的故事》"

//**//**//**//**//**//**//**//**//**//**//**//**//

ฉันคือคนหนึ่งที่ชื่อปุ๋ย

วันศุกร์ที่ ๑๗ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๖๒